Audyt energetyczny sprężonego powietrza nie jest tematem nowym, ale dopiero zyskującym na popularności. Głównie za sprawą kryzysu firmy szukają oszczędności w produkcji, materiałach oraz innych kosztach stałych. Możemy znaleźć tańszego dostawcę materiałów, zamrozić płace, ale nie możemy wyłączyć maszyn. Jedyne co pozostaje to zoptymalizowanie ich pracy bądź wymiana na oszczędniejsze.
Na rynku pojawiło się wiele instytucji oferujących wykonanie audytu energetycznego. Niestety pojawiają się też naciągacze, którzy bez odpowiedniego przygotowania chcą świadczyć takie usługi. Jednym z najbardziej znanych mi profesjonalnych ośrodków jest Instytut Inżynierii Elektrycznej Uniwersytetu Zielonogórskiego. Koncentrują się, co prawda na dużych przedsiębiorstwach, ale dają obraz jak powinien taki audyt wyglądać. To nie są tylko popularne zmiany w oświetleniu, ale gruntowne badanie gdzie często okazuje się słuszna zmiany chociażby motoreduktorów, silników na efektywniejsze, odpowiednie układy sterowania itp. Jest to jednak inna liga niż firmy specjalizujące się w audytach sprężonego powietrza. Inny budżet, inna specjalizacja, aczkolwiek łączy je kilka elementów.
Audyt sprężonego powietrza koncentruje się na sprężarkach tj. ich efektywności i energooszczędności, układach sterowania, zarządzania ciśnieniem, zbiornikach sprężonego powietrza czy też instalacji sprężonego powietrza, a niekiedy badane są urządzenia uzdatniania sprężonego powietrza.
Czy te wszystkie piękne hasła marketingowe mają uzasadnienie? Okazuje się, że tak. Praktycznie w każdym zakładzie jest możliwość wygenerowania oszczędności.
Każdy audyt zasadniczo wygląda podobnie. Na 7 dni podłącza się urządzenia monitorujące do sprężarek oraz bada się ciśnienie w instalacji. Aby wynik był miarodajny istotny jest wybór typowego tygodnia pracy, żeby się nie okazało, że akurat w okresie badania produkcja szła na 70%, bo zamiast sobie pomóc to możemy poważnie zaszkodzić. Analiza wykaże np. redukcję sprężarek i po osiągnięciu pełnej mocy produkcyjnej zabrakłoby nam sprężonego powietrza.

Przyjmijmy, że samo badanie przebiegło bez zakłóceń i oczekujemy teraz na szczegółową analizę. Co możemy w niej faktycznie znaleźć? Od najprostszych rozwiązań: zmniejszenie delty tj. czasu przejście na dociążenie i odciążenie, regulację ciśnienia na instalacji, po: zmianę / dodanie zbiornika ciśnieniowego, zastosowanie nadrzędnego sterownika do sprężarek czy też wyłączenie / zmianę sprężarki. Niektóre firmy dodatkowo sprawdzają zużycie energii elektrycznej przez osuszacze oraz mierzą nieszczelności na instalacji sprężonego powietrza, co niejednokrotnie jest też oddzielną usługą.

Nawet najlepiej zaprojektowane instalacje po kilku latach mogą wykazać nieszczelności, a na skutek zmian na produkcji odpowiednia kalibracja systemu sprężonego powietrza potrafi wygenerować oszczędności. Ciężko tu rzucać sumami, bo w jednym zakładzie możemy wygenerować 5.000zł oszczędności rocznie, a w drugim 50.000 zł.

Każda nieszczelność w instalacji powoduje ubytki sprężonego powietrza. Jak duże mogą być straty obrazuje tabela pokazująca przykładowe roczne koszty ponoszone na wyprodukowanie sprężonego powietrza traconego w nieszczelnej instalacji (przy założeniu kosztów energii 0,30 zł za kWh i 8000 roboczogodzin na rok).

Zbyt duże ciśnienie w instalacji to niepotrzebne koszty. Audyt wskaże czy jest możliwość zmniejszenia ciśnienia, gdyż jego redukcja o 1 bar pozwala na ograniczenie kosztów kompresji powietrza o 7%. Zmniejszenie ciśnienia wiąże się także ze zmniejszeniem zapotrzebowania powietrza. Zmiana ciśnienia z 8 bar na 7 bar skutkuje zmniejszeniem zapotrzebowania o około 12%. Zarówno oszczędność energii, jak i dłuższą żywotność urządzenia, zapewnić może praca przy minimalnej wymaganej dla danego zastosowania wartości ciśnienia.

Możemy się spotkać z różnymi ofertami audytu. Świadczą go producenci / dystrybutorzy kompresorów oraz firmy niezależne. Ci pierwsi, jeśli wykryją możliwość poprawy sytuacji, proponują swoje urządzenia, co spotyka się z atakami tych drugich. Firmy niezależne w wynikach audytów zalecają różne produkty w zależności od tego, który jest korzystniejszy. Można to trochę przyrównać do biur doradztwa kredytowego. Nie oszukujmy się, ale nie możemy mieć też pewności czy proponowane urządzenie jest to najlepsze czy to, za które są najlepsze profity dealerskie. Osobiście wolałbym mieć urządzenia jednego producenta, a nie każde innego. Głównie ze względu na łatwość rozwiązywania problemów, serwisu jego kosztów (taniej jak serwisuje nas 1 serwis, a nie np. 3), zarządzanie czy unifikację.

W dobie kryzysu wiele firm ujrzało możliwości zrobienia dobrego interesu na audytach. Decydując się jednak na konkretne badanie sprawdźmy dokładnie koszty i czas w jakim jest nam się zwrócić inwestycja z kosztem audytu włącznie.