Instalacje pneumatyczne zwane częściej instalacjami sprężonego powietrza są bardzo ważnym elementem prawidłowego rozbioru powietrza. Temat bardzo często bagatelizowany i sprowadzany do najtańszego rozwiązania. Moim zdaniem niesłusznie.

Wybierając sprężarkę śrubową zazwyczaj kierujemy się jej wydajnością, żywotnością, okresem gwarancji, efektywnością i jakością. Podobnie w przypadku osuszacza. Oczywiście nie zawsze, bo są też i odbiorcy najtańszego w zakupie sprzętu. Nie będę się tu rozwodził nad faktem, że to co jest najtańsze okazuje się zawsze najdroższe w dłuższej perspektywie, bo to osobny temat. Dlaczego zatem wybierając w naszym mniemaniu najlepsze urządzenia do sprężania powietrza nie przykładamy wagi do wyboru rodzaju instalacji pneumatycznej? Nie powinien to być fakt obojętny, gdyż mamy wiele rodzajów używanych materiałów i różne ich oddziaływanie na sprężone powietrze.

Wśród najczęściej spotykanych materiałów wyróżnić możemy:

• stal malowana
• stal ocynkowana
• plastik
• aluminium
• miedź
• stal nierdzewna
• węże pneumatyczne (naprawdę można spotkać takie „instalacje” 🙂 )

Najgorsze w tym zestawieniu to pierwsza i ostatnia pozycja. Pamiętajmy, że w sprężonym powietrzy znajdują się zanieczyszczenia, woda i olej. Przy stosowaniu stali efekt powstania korozji jest murowany. Ciężko czasem niektórym sobie to uzmysłowić, ale wystarczy zobaczyć jak wyglądają rury od wody w starych mieszkaniach, gdzie właśnie była stosowana stal. Korozja, zmniejszona średnica i wreszcie powstające nieszczelności. Identycznie to wygląda w przypadku instalacji pneumatycznych. Gdy zmniejsza nam się średnica wewnętrzna rury to powstają problemy z dostawą powietrza, spadki ciśnienia itp. Obwiniane za ten fakt są niesłusznie sprężarki i często zdarza się, że nieuczciwy sprzedawca zaoferuje nam kolejną sprężarkę, co nie załatwi oczywiście problemu. Inna sprawa to koszty, materiał tani, ale montaż już pracochłonny i przez to droższy. Budowanie instalacji wężami łączonymi na skręcane opaski czy szybkozłączki nie będę nawet komentował, bo to rozwiązania rodem z PRLu.

Pamiętajmy, że średnica instalacji sprężonego powietrza musi być odpowiednio dobrana do wydajności urządzeń. Osobiście preferuję nieco przewymiarować niż zrobić na styk. Zakłady się rozwijają, dochodzą sprężarki, a nikt nie chce przecież od razu wymieniać całej instalacji pneumatycznej. Sprężone powietrze kieruje się inną zasadą doboru średnic niż w przypadku wentylacji czy odpylania. Grom projektantów ma z tym ogromne problemy, bo nie wyszli poza AutoCADa na swoim komputerze. Stąd też przewijają się projekty, gdzie średnica rurociągu zaczyna się np. od średnicy 63mm i zwęża z odległością, co jest absurdem. Nie wolno tego robić, gdyż na końcu instalacji będzie brakowało tego powietrza i małą średnicą nie da rady go dostarczyć w takiej ilości o takim ciśnieniu jak przy stosowaniu średnicy jednakowej w całej rozpiętości instalacji. Po to stosuje się zejścia mniejszej średnicy do punktów odbioru, których średnica jest uzależniona również od zapotrzebowania.

Pozostaje nam z materiałów stal ocynkowana będąca mniejszym złem, że tak to nazwę. Wszystko zależy od powłoki ocynku by ocenić żywotność tego rozwiązania. Minusem jest zapewne większy problem z doborem przekroju i sam montaż.

Na topie są obecnie systemy aluminiowego, które w ofercie ma kilkunastu producentów. Każdy oczywiście chwali swoje jako najlepsze, ale najlepsze jest oczywiście to co ja stosuję. Taki żart 🙂 Szczerze to różnice są niewielkie. Dobrze sprawdzić na jakie ciśnienie dany system jest przeznaczony, ciśnienie rozerwania, ognioodporność, różnorodność akcesoriów, typ złączek, łatwość montażu i na końcu estetykę, bo przecież wypada pochwalić się ładną instalacją 🙂 Osobiście stawiam na produkty SimplAir firmy Ingersoll Rand bądź Infinity firmy Aignep, ale to mój wybór 😉

W dalszym ciągu popularny jest plastik ze względu na niską cenę materiału. Z trwałością i łatwością rozbudowy już tak pięknie nie jest po pewnym czasie. Sam montaż jest równie pracochłonny i nie daje duże prawdopodobieństwo powstawania nieszczelności na łączeniach.

Miedź i stal nierdzewna stosowana jest rzadko. Raczej w typowo niestandardowych aplikacjach gdzie wymagana jest najwyższa jakość powietrza. Bardziej bym powiedział o starej szkole projektowania, gdyż kiedyś były to jedyne możliwości utrzymania wysokiej jakości sprężonego powietrza. Bardzo drogi materiał i drogi oraz pracochłonny montaż.

Generalnie bez względu na to jaki materiał wybierzemy to kluczowa sprawa to odpowiednio zaprojektowana instalacja sprężonego powietrza. Wybór systemu budowy to pytanie czy stać nas na porządny drogi system lub czy naprawdę stać nas na tańszy droższy system. Brzmi niedorzecznie? Ale to prawda. Tanie materiały okazują się drogie w eksploatacji. Po czasie są źródłem korozji, zanieczyszczenia sprężonego powietrza, powstających nieszczelności, spadków ciśnienia czy konieczności wymiany zużytych elementów. Tego się nie widzi od razu, ale są to dodatkowe koszty, które szybko przewyższają wartość wykonania dobrej instalacji pneumatycznej. Wycieki sprężonego powietrza to pieniądze wypuszczone w powietrze (w przenośni i dosłownie). Spadki ciśnienia to konieczność podnoszenia zakresu ciśnienia pracy sprężarek czyli znowu zwiększone koszty zużycia energii elektrycznej. Kosztów napraw już nie liczę.

Instalacje pneumatyczne to temat równie ważny jak wybór sprężarki, więc warto poświęcić trochę czasu by wybrać odpowiednie rozwiązanie.